Nguồn: iav.vn, thanhtra.com.vn, tinnhanhchungkhoan.vn

Ngày 29/4/2020, Ban chấp hành Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam đã họp và thông qua chương trình hoạt động của Hiệp hội năm 2020, xác định một số công tác trọng tâm như: đóng góp ý kiến xây dựng Luật kinh doanh bảo hiểm mới và xây dựng cơ sở dữ liệu thị trường về bảo hiểm vật chất xe cơ giới.

Đối với công tác nghiên cứu sửa đổi bổ sung Luật kinh doanh bảo hiểm, Cục Quản lý giám sát bảo hiểm đã có văn bản đề nghị đóng góp ý kiến về 7 chính sách dự kiến sửa đổi sau:

– Hoàn thiện các quy định về mô hình tổ chức, điều kiện thành lập, hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm

– Hoàn thiện các quy định về mô hình quản lý tài chính đối với các doanh nghiệp bảo hiểm

– Hoàn thiện chế định hợp đồng bảo hiểm, bảo đảm nguyên tắc bình đẳng, minh bạch và an toàn cho các giao dịch bảo hiểm

– Khuyến khích sử dụng, ứng dụng công nghệ thông tin, nhằm chuẩn mực hóa các hoạt động và giao dịch bảo hiểm trên thị trường, nâng cao hiệu quả hoạt động bảo hiểm

– Bổ sung, hoàn thiện các quy định về phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm

– Hoàn thiện các quy định về bảo đảm an toàn, đề phòng hạn chế tổn thất, phòng ngừa gian lận bảo hiểm, nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp

– Hoàn thiện quy định về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đồng thời tạo môi trường thuận lợi cho phát triển bảo hiểm

Trong số các nội dung chính sách sẽ sửa đổi, nội dung đổi mới quản lý tài chính, chuyển sang mô hình vốn trên cơ sở rủi ro (RBC) là một trong những nội dung quan trọng nhất, đòi hỏi sự tham gia thực sự tích cực, có trách nhiệm cao từ tất cả các doanh nghiệp bảo hiểm trong quá trình xây dựng chính sách. Ban chuyên môn bán chuyên trách Actuary của Hiệp hội sẽ phối hợp với Cục Quản lí giám sát bảo hiểm trong quá trình xây dựng mô hình RBC, xem xét việc thuê tổ chức tư vấn độc lập đánh giá về mô hình RBC, các vấn đề phát sinh nếu thực hiện thuê tư vấn, báo cáo, đề xuất Ban chấp hành và các doanh nghiệp xem xét quyết định.

Lần sửa đổi, bổ sung Luật Kinh doanh bảo hiểm này được kì vọng sẽ giải quyết hầu hết những tồn tại vướng mắc của Luật hiện hành cũng như bao quát thực tiễn phát triển rất nhanh của ngành bảo hiểm hiện nay và trong tương lai, đặc biệt trong thời đại cách mạng công nghệ 4.0.

Tổng hợp thêm một vài ý kiến, điểm mới xung quanh việc kinh doanh bảo hiểm:

Nghị định cho phép tổ chức chính trị – xã hội làm bảo hiểm vi mô

“Bảo hiểm vi mô” là các sản phẩm bảo hiểm có số tiền bảo hiểm nhỏ, mức phí thấp, hướng tới các cá nhân thuộc hộ nghèo, cận nghèo, mức sống trung bình và thu nhập thấp nhằm đáp ứng nhu cầu tiết kiệm và bảo vệ trước những rủi ro đến tính mạng, sức khỏe và tài sản. Hiện chỉ có Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam thực hiện thí điểm bảo hiểm vi mô ở 12 tỉnh thành với 2 sản phẩm: Tương trợ vốn vay và Tương trợ y tế, nhân thọ, chủ yếu cho các thành viên của tổ chức tài chính vi mô tình thương.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, kinh doanh bảo hiểm vi mô “rủi ro rất cao”, “thua lỗ rất dễ xảy ra và không có khả năng bù đắp”. Nếu đồng ý cho các tổ chức chính trị – xã hội làm bảo hiểm vi mô thì khi xảy ra vấn đề gì, Nhà nước sẽ phải chịu trách nhiệm. Cũng theo ông Hiển, Việt Nam đang tiến hành cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước, giờ cho tổ chức chính trị – xã hội kinh doanh bảo hiểm là đi ngược lại với xu thế.

Sau khi thẩm tra dự thảo nghị định, Uỷ ban Về các vấn đề xã hội cũng cho rằng, “Dự thảo nghị định còn nhiều điều, khoản quy định sơ sài, chưa có tính thuyết phục, chưa đủ cơ sở pháp lý để bảo đảm thực hiện có hiệu quả như vấn đề tổ chức bộ máy, nhân lực thực hiện, thẩm định hợp đồng bảo hiểm vi mô, tài chính đối với bảo hiểm vi mô…”. Do đó, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thống nhất chưa ban hành nghị định quy định bảo hiểm vi mô của các tổ chức chính trị – xã hội, kiểm soát việc thí điểm bảo hiểm vi mô của Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam, đồng thời yêu cầu Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, đánh giá tác động để đề xuất bổ sung nội dung này trong quá trình sửa đổi Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Đề xuất giám sát tuân thủ đối với thị trường bảo hiểm

Việc thực thi Luật Kinh doanh bảo hiểm đã bộc lộ một số bất cập, chủ yếu do các nguyên nhân như kỹ năng xây dựng pháp luật, tính dự trù của các quy phạm pháp luật chưa cao; khả năng giải thích, áp dụng pháp luật bảo hiểm của cơ quan tài phán còn hạn chế; năng lực của các công ty giám định tổn thất chưa đáp ứng yêu cầu; hệ thống giám sát, quản lý, hỗ trợ thông tin trong lĩnh vực bảo hiểm chưa được hoàn thiện.

Thực tế số lượng tranh chấp bảo hiểm với mức độ phức tạp ngày càng tăng, cần bổ sung các quy định về nguyên tắc chung trong lĩnh vực bảo hiểm, căn cứ trên tập quán vốn được áp dụng trong ngành (pháp điển hóa các nguyên tắc bảo hiểm).

Cơ quan có thẩm quyền giám sát như Cục Quản lý giám sát bảo hiểm cần xây dựng cổng thông tin cơ sở dữ liệu đầy đủ và cụ thể hơn, cũng như cho phép cá nhân, tổ chức truy cập các dữ liệu như tình trạng đăng ký quy tắc bảo hiểm của các doanh nghiệp bảo hiểm đang hoạt động, các án lệ bảo hiểm tiêu biểu, các thống kê, phân tích về tập quán và nghiệp vụ bảo hiểm, và “danh sách đen” các trường hợp trục lợi bảo hiểm bị xử lý theo quy định pháp luật. Ðiều này không chỉ giúp các chủ thể tham gia giao dịch bảo hiểm, mà các chủ thể chưa tham gia cũng có cơ hội được tiếp cận thông tin chính thống, minh bạch và có thống kê đầy đủ, giúp thị trường phát triển lành mạnh hơn.

Việt Nam nên xem xét thành lập các cấp tòa án chuyên ngành bảo hiểm, đặt tại các trung tâm kinh tế lớn như Hà Nội, Tp.Hồ Chí Minh, nhằm giải quyết nhanh và hiệu quả hơn các tranh chấp. Bên cạnh đó, Việt Nam nên tham khảo kinh nghiệm nhiều nước trong khu vực về tranh chấp bảo hiểm được xét xử bởi một hội đồng chuyên ngành, tách biệt trong xét xử với các tranh chấp dân sự khác, vì các tranh chấp bảo hiểm là tranh chấp mang tính đặc thù.